هدف : آشنایی اولیه مخاطبان با چند زبان برنامه نویسی پرکاربرد در محیط وب و طراحی وب سایت و اصطلاحات مرتبط آن
پادکست :
در گذشته درباره‌ی بعضی زبانهای رایج در طراحی سایت، در مقاله‌های تاریخچه طراحی سایت واصطلاحات رایج در میزبانی وبنوشتیم. اما در این مقاله به صورت کامل به بررسی زبانهای قابل استفاده در طراحی سایت می‌پردازیم.
برای توسعه و ارتقاء وب سایت نیاز به برنامه نویسی است. انتخاب و به کارگیری زبان مناسب موجب پردازش صحیح پشت صفحه می‌شود و عملکرد وب سایت را مطابق با نیازهای کاربر امکان پذیر می‌نماید. کارایی بیش از۹۵ درصد وب سایت‌ها به برنامه نویسی وب بستگی دارد؛ این کار عمدتا به ساختار وب سایت پرداخته و جنبه ظاهر گرافیکی را در بر نمی‌گیرد. زبان برنامه‌نویسی مجموعه‌ای از کدگذاری‌ها و نشانه گذاری‌ها را شامل می‌شود. توسعه وب از ایجاد صفحات متنی ساده گرفته تا برنامه‌های پیچیده مبتنی بر وب، برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی، برنامه‌های تجارت الکترونیک و … نیز تعریف می‌شود.
سلسله مراتب توسعه وب به شرح زیر است:
Client-side coding ( front-end )
Server-side coding ( back-end )
Database technology
(front-end) Client-side coding چیست؟
توسعه دهندگان front-end بیشتر بر آن چه کاربر مشاهده می‌کند متمرکز می‌شوند؛ آنها با اطمینان از یک تجربه کاربری یکپارچه به تجزیه و تحلیل کدها و طراحی‌ها مشغول شده و در برنامه نویسی front-end آنچه که کاربر برای اولین بار در مرورگر خود مشاهده می‌کند را مدیریت می‌نماید.
وظیفه اصلی front-end در گام اول طراحی ظاهر مناسب با اهداف وب‌سایت است.
برخی از زبانهای مورد استفاده در برنامه نویسی front-end
HTML (HyperText Markup Language)
HTML اولین زبان برنامه نویسی تحت وب است که در سال ۱۹۹۰ ایجاد شد و برای طراحی سایت با امکانات جزئی و ساده مورد استفاده قرار می‌گرفت. اولین سایت اینترنتی در سال ۱۹۹۱، توسط آقای تیم برنرز لی با این زبان برنامه نویسی نوشته شد و کم کم امکانات بیش تری به آن اضافه شد.
پرونده‌های با پسوند html و یا htm یک فایل زبان از نوع فرا زبان هستند که فقط شامل متن (مانند آنچه اکنون می خوانید) و یا فایل های خارجی دیگر مانند تصویر، فیلم و… است؛ این نوع از پرونده ها قابلیت متصل شدن به فایل های css و js را دارد.
در سال ۲۰۱۰، با عرضه شدن ورژن ۵ این زبان برنامه نویسی تحت عنوان HTML5، در طراحی سایت انقلابی به وجود آمد. همچنین طراحی سایت واکنش گرا از همین سال شروع شد. این نوع طراحی به طراح این امکان را می دهد که بتواند سایتی ایجاد کند که با هر سایز از صفحه نمایش، هماهنگی داشته باشد.
کد زیر یک دستور HTML ساده است:
<!DOCTYPE html>
<html>
<body>
<h1>A Dummy Heading</h1>
<p>Some text that spans the line.. </p>
</body>
</html>
CSS (Cascading Style Sheets)
CSS توسط کنسرسیوم شبکه جهانی وب یا W3C، در سال ۱۹۹۶ معرفی شد و باعث شد طراحی سایت جان تازه ای بگیرد. این کنسرسیوم مامور است تا استاندارد های لازم را در اینترنت و زبانهای برنامه نویسی ایجاد کند و همه باید از این استانداردها پیروی کنند.
این نوع از فایل ها تاکید بر زیبا سازی اسناد و فایل های نوشته شده بر اساس html را دارند که شامل رنگ بندی، نوع و اندازه فونت ها، فاصله و محل قرار گیری المان ها و… می باشد.
با کمک زبان برنامه نویسی CSS، طراح می‌تواند قالب طراحی صفحات سایت را استایل بندی کند. همچنین برای متن و تصاویر، مشخصات را از فایل CSS فراخوانی می‌کند که این خود باعث کاهش زمان کد نویسی می‌شود.
استایل کلی سایت در فایل CSS ذخیره می‌شود که از فایل‌های اجرایی سایت جدا است. در صورتی که لازم باشد در بخش های مختلف سایت تغییری داده شود، از طریق ویرایش این فایل می‌توان تغییرات لازم را در تمام صفحات سایت ایجاد کرد.
برای مثال در صورتی که شما در فایل CSS مشخص کنید که فونت سایت شما Tahoma با سایز ۱۰ باشد، تمام متون با فونت و اندازه مشخص شده در سایت نمایش داده می شود. حال اگر بخواهید سایز فونت را از ۱۰ به ۱۲ تغییر دهید، دیگر نیازی به ویرایش تک تک فایل های قالب نیست. تنها لازم است که در فایل CSS، اندازه فونت را از ۱۰ به ۱۲ تغییر دهید و به همین راحتی کل صفحات سایت ویرایش می شوند.
CSS به مرور زمان دستخوش تغییراتی شد و در سال ۱۹۹۹ ورژن ۳ آن عرضه شد. امروزه استفاده از CSS در طراحی سایت بسیار فراگیری است و تقریباً سایتی وجود ندارد که از آن استفاده نکرده باشد.
bootstrap
یک چارچوب CSS آزاد و منبع باز است که با هدف توسعه وب front برای تلفن همراه و تبلت ساخته شده است. این زبان شامل الگوهای طراحی مبتنی بر CSS و JavaScript برای تایپوگرافی، فرم ها، دکمه ها، ناوبری و سایر مؤلفه های رابط می باشد.
sass
این زبان یک پیش پردازنده زبان css است که به توسعه دهندگان این اجازه را می دهد به صورت یک زبان برنامه نویسی داینامیک css را کد نویسی کنند و سپس آن را به زبان css اصلی کامپایل نماید.
java script (js)
جاوا نخستین بار توسط جیمز گاسلینگ در شرکت سان‌مایکروسیستمز ایجاد گردید و در سال ۱۹۹۱ به‌عنوان بخشی از سکوی جاوا منتشر شد.
یک زبان اسکریپتی سطح بالا و تفسیری است که بر اساس استاندارد های ECMAScript نوشته می شود؛ js یکی از فناوری اصلی توسعه جهانی وب است که با استفاده از این زبان می توان صفحات تعاملی را در وب سایت فعال کرد . جاوا اسکریپت به عنوان یک زبان multi-paradigm از سبک های برنامه نویسی event-driven, functional و imperative پشتیبانی می کند.
زبان JavaScript در سال ۱۹۹۵ وارد دنیای طراحی سایت شد. جاوا یک زبان برنامه نویسی شی گرا است که استفاده از این زبان به طراح سایت کمک می کند بتواند بخش های جذابی به سایت اضافه کند.
برای مثال قابلیت اسلایدر تصاویر، چت، افکت گذاری روی نوشته‌ها، اشکال و امکاناتی از این دست، که این قابلیت ها در زمان ورود Java به بازار بسیار جذاب بود ولی امروزه استفاده چندانی از آن نمی‌شود.
جاوا کدهای خود را از زبانهای برنامه‌نویسی C و ++C استخراج می‌کند. این کدها در فایل‌های مجزا با پسوند js. ذخیره شده و از طریق دستورات در قالب فراخوانی می‌شود.
jquary
یک کتابخانه جاوا اسکریپت است که به منظور ساده سازی مدیریت درخت HTML DOM و همچنین نحوه مدیریت رویداد ، انیمیشن CSS و Ajax طراحی شده است. این نرم افزار رایگان با منبع باز با استفاده از مجوز MIT مجاز می باشد.
react
یک کتابخانه جاوا اسکریپت برای ایجاد رابط های کاربر است. این برنامه توسط فیس بوک و جامعه ای از توسعه دهندگان و شرکتهای خاص نگهداری می شود. React را می توان به عنوان پایه در توسعه برنامه های تک صفحه ای یا تلفن همراه استفاده کرد.
typescript
یک زبان برنامه نویسی منبع باز است که توسط مایکروسافت توسعه و نگهداری می شود. این یک superset syntactical از JavaScript است و تایپ استاتیک اختیاری را به زبان اضافه می کند. TypeScript برای توسعه برنامه های بزرگ و transcompiles به JavaScript طراحی شده است.
Server-side coding (back-end) چیست؟
Back end Development به سمت توسعه سرور مربوط می شود که در آن برنامه نویس در درجه اول بر نحوه کار سایت متمرکز هست. انجام به روزرسانی ها و تغییرات علاوه بر نظارت بر عملکرد سایت، مسئولیت اصلی برنامه نویس است.
این نوع توسعه وب معمولاً از سه بخش تشکیل می شود:
یک سرور
یک برنامه
یک بانک اطلاعاتی
کد نوشته شده توسط توسعه دهندگان back end همان چیزی است که اطلاعات پایگاه داده را به مرورگر ارتباط می دهد و هر آنچه شما به راحتی نمی توانید با چشم مشاهده کنید .
برخی از زبان های مورد استفاده در برنامه نویسی back-end به شرح زیر می باشند:
PHP: Hypertext Preprocessor
زبان PHP در سال ۱۹۹۸ عرضه شد. بنیانگذار آن آقای راسموس لردورف است. ورژن های مختلف این زبان با گذر زمان تغییر کرده و در هر ورژن امکانات جدیدی به آن اضافه شده است. در حالی حاضر ورژن ۵، آخرین ورژن آن می باشد.
زبان PHP یک زبان سمت سرور (Server Side) است. این موضوع بدان معناست که دستورات نوشته شده به این زبان، توسط سرور اجرا و ترجمه شده و نتایج آن برای کاربر نمایش داده می‌شود. در این زبان اگر کاربری بخواهد کد سورس سایت شما را ببیند، برای او تنها دستورات ترجمه شده نمایش داده می شود و به کدهای اصلی سایت دسترسی نخواهد داشت.
یک زبان برنامه نویسی با هدف کلی است که ممکن است با یک رابط خط فرمانCLI ، تعبیه شده در کد HTML اجرا شود ، یا در ترکیب با سیستم های مختلف قالب وب ، سیستم های مدیریت محتوای وب و چارچوب های وب استفاده گردد. کد PHP معمولاً توسط یک مترجم PHP که به عنوان یک ماژول در یک وب سرور یا به عنوان یک رابط مشترک دروازهCGI اجرا می شود ، پردازش می شود.
استفاده از زبان PHP در طراحی سایت بسیار رایج است. زیرا این زبان در عین سادگی امکانات بسیار زیادی را در اختیار طراح قرار می دهد. با کمک این زبان، برنامه نویسان می توانند سایت‌هایی با قابلیت های فراوان، مانند سایت‌هایی که نیاز به عضوگیری دارند یا فروشگاه های اینترنتی، قابلیت چت صوتی و تصویری، سیستم های پشتیبانی و غیره ایجاد کنند.
ASP (Active Server Pages)
این زبان در سال ۱۹۹۳ توسط شرکت مایکروسافت ارائه شد که فقط بر روی سرویس های میزبانی وب ویندوز قابل اجرا است. قابلیت های آن بسیار شبیه PHP است.
یک چارچوب برنامه نویسی وب تحت سرور می باشد که توسط مایکروسافت توسعه و نگه داری می شود و برای توسعه و ایجاد صفحات وب پویا استفاده می شود.
این زبان‌ها همه به نوعی مکمل زبان html هستند که امکانات جانبی بیش تری به آن اضافه می‌کنند. ASP زبان برنامه نویسی سمت سرور است که دستورات ترجمه شده آن برای کاربر نمایش داده می‌شود.
مزیت زبانهای برنامه نویسی سمت سرور مانند: PHP و ASP این است که کدهای اصلی این زبان‌ها برای کاربر نمایش داده نمی‌شود. به همین دلیل کپی برداری و سرقت این کدها کار آسانی نیست که این خود از حقوق برنامه نویس محافظت می کند.
node js
یک محیط برای اجرای زبان JavaScript با کد منبع باز است. که کد JavaScript را در خارج از یک مرورگر اجرا می کند. Node.js به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا از JavaScript برای نوشتن ابزارهای خط فرمان و اسکریپت نویسی توسط سرور استفاده کنند. اسکریپت هایی که توسط سرور اجرا می شوند برای تولید محتوای صفحه وب پویا قبل از ارسال صفحه به مرورگر وب کاربر استفاده می شوند .
Python
پایتون اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی توسط خودو فان روسوم در مؤسسه ملی تحقیقات ریاضی و رایانه (CWI) در کشور هلند ایجاد شد.
پایتون یک زبان چند منظوره است که از آن می‌توان برای توسعه طیف زیادی از برنامه ها و نرم افزارها استفاده کرد. یادگیری پایتون نسبت به دیگر زبانهای برنامه نویسی ساده‌تر است. از آن‌جا که پایتون یک زبان برنامه‌نویسی چند منظوره است، امکانات فراوانی را در اختیار برنامه نویسان قرار می دهد.
بسیاری از شرکت های بزرگ مثل گوگل، یوتیوب، فیس‌بوک و غیره از این زبان برنامه نویسی استفاده می کنند.
پایتون در یادگیری ماشین و هوش مصنوعی کاربرد فراوانی دارد. همچنین چرخه (ویرایش-آزمایش-اشکال زدایی) در برنامه های مبتنی بر پایتون بسیار سریع و آسان است.
زبانهای برنامه نویسی که در این مقاله معرفی شدند، از مهم‌ترین و پرکاربردترین زبانهای طراحی سایت هستند که به صورت گسترده در سایت‌های زیادی کاربرد دارند.
امروزه به این دلیل که از قبل قالب های فراوانی توسط طراحان تهیه شده است، برای طراحی سایت نیاز چندانی به دانستن زبان برنامه نویسی ندارید. تنها کافی است بخش‌های مختلف را به سایت خود اضافه کرده و مطالب را منتشر کنید. اما برای رسیدن به نتیجه مطلوب و کاربر پسند لازم است نکات طراحی سایت را به خوبی رعایت کنید. با کمک این تکنولوژی، افراد می‌توانند با کم‌ترین میزان تجربه و دانش، طراحی سایت را انجام دهند.
اگر به دنبال یک تیم حرفه ای با سال‌ها تجربه عملی برای طراحی سایت خود هستید، با کارشناسان ما تماس بگیرید.
